Türkiye Bilimler Akademisi Üstün Başarılı Genç Bilim İnsanı Ödülleri Programı (TÜBA-GEBİP) 2001 yılında ülkemizde araştırmalarıyla ön plana çıkmış genç bilim insanlarını Akademi’nin şemsiyesi altına almak, kendi aralarındaki ve Akademi üyeleriyle etkileşimlerinden doğacak bir sinerjik ortam oluşturmak ve ihtiyaç duydukları akademik ve malî destek ve teşviki sağlamayı amaçlamaktadır.
Türkiye’de tüm bilim alanlarındaki araştırmaları, bilim insanlığını ve araştırıcılığı özendirmek ve gençleri bilim ve araştırma alanına yöneltmek, bilimin kamuoyunca kabulünü ve takdirini sağlamak ve bu maksatlarla ödüller vermek, TÜBA’nın görevleri arasındadır.
15/07/2018 tarih ve 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 577 ve 581’inci maddelerine dayanılarak hazırlanan Türkiye Bilimler Akademisi Üstün Başarılı Genç Bilim İnsanı Ödülleri (GEBİP) Esasları’na göre, Genç Akademi Topluluğu’nun temelini oluşturan program, üstün nitelikli bilimsel çalışmalarıyla öne çıkan genç bilim insanlarını araştırmalarında ve kendi araştırma gruplarını geliştirmede desteklemeyi ve ülkemizdeki genç bilim insanlarını üstün başarılı araştırmalara özendirmeyi amaçlamaktadır.
Bilim insanının gelişiminde, doktora sonrası bağımsız genç araştırıcılık evresi özel bir öneme sahiptir. Bilim insanları, kendi başlarına araştırma yapma ve yüksek lisans/doktora tez çalışmalarını yönetme yetkinliklerini geliştirme gereğinin geçerli olduğu bu evrede, özel teşvik ve desteğe de ihtiyaç duyarlar.
Türkiye Bilimler Akademisi Üstün Başarılı Genç Bilim İnsanı Ödülleri Programı (TÜBA-GEBİP) bu doğrultuda 2001 yılında ülkemizde araştırmalarıyla ön plana çıkmış genç bilim insanlarını Akademi’nin şemsiyesi altına almak, kendi aralarındaki ve Akademi üyeleriyle etkileşimlerinden doğacak sinerjik bir ortam oluşturmak ve ihtiyaç duydukları akademik ve malî destek ve teşviki sağlamak amacıyla başlatılmıştır.
Dünya’da “Genç Akademi” oluşumunun ilk örneklerinden olan ve ülkemizde müstesna bir konuma sahip bulunan TÜBA-GEBİP Ödülleri, tüm bilim alanlarında çalışan, sağlık bilimlerinde uzmanlık, diğer bilim dallarında doktora derecesini almış ve Türkiye’de çalışan veya Türkiye’de çalışma kararını vermiş, 40 yaşını doldurmamış genç bilim insanlarının başvurusuna açıktır. Kadın adayların her bir doğumu için 40 yaş sınırına bir yıl ilave edilecektir.
Akademi’nin bu programdaki ana hedefi (Sosyal, Fen, Mühendislik ve Sağlık Bilimleri alanında çalışan) üstün başarılı genç araştırıcılar ve onların çalışma gruplarını kapsayan ve üç yılda bir yenilenen bir ağ oluşturmak ve bu yolla ülkemize yetkin bir araştırıcı kuşağı kazandırarak ülkemizin bilimsel ve topyekün kalkınmasına katkıda bulunmaktır.
TÜBA-GEBİP ödüllü bilim insanlarımızın gösterdikleri ulusal ve uluslararası başarılar ve aldıkları diğer ödüller, programın başarısının sevindirici bir göstergesi olarak değerlendirilmektedir.
GEBİP başvuru tarihleri her yıl TÜBA Akademi Konseyi tarafından belirlenir. Program başvuruları, ilgili üniversitelere ve kurumlara yazılı olarak duyurulur. Akademinin internet sitesi ile de duyuru yapılır. Başvurular, adayların kendileri tarafından yapılabileceği gibi, üniversite Rektörleri ile TÜBA Asli ve Şeref Üyeleri tarafından aday gösterilmek sureti ile de yapılabilir.
GEBİP başvurularının değerlendirilmesi ve ödül verileceklerin belirlenmesi, Akademi Konseyi’nce oluşturulan GEBİP Ana Komitesi ve GEBİP Alan Değerlendirme Komiteleri tarafından yürütülür.
Üç yıllık program döneminin sonrasında GEBİP Üyesi, Akademi Faaliyetleri çerçevesinde gerçekleştirilecek her türlü faaliyetlere davet edilebilir. Ayrıca, TÜBA’yı temsilen yurtiçi ve yurtdışı bilimsel etkinliklere katılımları sağlanabilir. Akademi Başkanlığı bünyesinde oluşturulacak kurul, alt kurul, komite ve çalışma gruplarında görev alabilirler.
GEBİP Ödülü alan genç bilimci bildirimini yaptığı bilimsel çalışmalarıyla ilgili her yayınında TÜBA/GEBİP Programı desteğini belirtmek ve yayının bir örneğini TÜBA Başkanlığına vermek zorundadır.
TÜBA-GEBİP kapsamında ödül sahibi genç bilim insanlarına üç yıl boyunca, her yıl 50.000 TL destek verilmektedir. Ayrıca, tez aşamasındaki doktora öğrencileri için yine her yıl 15.000 TL ek destek sağlanmaktadır.
GEBİP programının, başvuru, değerlendirme aşamalarında ve uygulanması sürecinde uyulacak usul ve esaslar Türkiye Bilimler Akademisi Üstün Başarılı Genç Bilim İnsanı Ödülleri (GEBİP) Esasları’na göre belirlenmiştir.